Greinasafn eftir: Gógó

Ársfundur norrænu grasafræðifélaganna

Ár hvert funda stjórnarmeðlimir norrænu grasafræðifélaganna. Félögin sem um ræðir eru Sænska grasafræðifélagið (Svensk Botanisk Förening), Norska grasafræðifélagið (Norsk Botanisk Forening), Danska grasafræðifélagið (Dansk Botanisk Forening), Flóruvinir (Hið íslenska náttúrufræðifélag) og fulltrúar Finna en þar er þó ekkert formlegt grasafræðifélag.

Félögin skiptast á um að halda fundinn, Norska grasafræðifélagið stóð fyrir stafrænum fundi sem haldinn var í fyrra, Sænska grasafræðifélagið stóð fyrir fundinum í ár og á næsta ári verður fundurinn haldinn í Danmörku.

Líkt og á Íslandi, hafa ekki fundist forsendur fyrir formlegu grasafræðifélagi í Finnlandi en vonir standa til að geta stofnað þar félag í sambandi við ársfundinn í Finnlandi 2024.

Fundurinn í ár var haldinn í Uppsölum í Svíþjóð en þar rétt utan við bæinn eru húsakynni sænska félagsins. Húsakynnin eru öll hin huggulegustu og aðstaðan afbragðsgóð fyrir fundi sem þessa. Veggirnir voru m.a. skreyttir myndum úr myndasamkeppni af þjóðarblómi Svía, bláklukkunni (Campanula rotundifolia) og veggspjaldi með frímerkjum af þjóðarblóminu.

Fundurinn fór fram 29.-30. október og voru báðir dagar nokkuð þétt pakkaðir erindum um starfsemi félaganna og fréttir tengdum grasafræði í hverju landi. Fundargestir voru tólf talsins, fjórir starfsmenn SBF, tveir frá DBF, þrír frá NBF, tveir frá Finnlandi auk undirritaðrar. Félögin kynntu árangurinn af Degi hinna villtu blóma, kynntu nýtt útgefið efni, átaksverkefni og margt fleira sem ég mun kynna betur síðar.

Myndir úr myndasamkeppni með þjóðarblómi Svíþjóðar, eins og sjá má var keppt í mismunandi flokkum (ljósmyndum, stafrænni list og myndskreytingum). Þessar hanga inni á setustofu sænska grasafræðifélagsins.

Frímerki sem Postnord gaf út í ár með ýmsum ástkærum tegundum í tilefni nýja þjóðarblómsins. Þarna getur að líta þrenningarfjólu, hóffífil og sjöstjörnu svo þær fyrstu séu nefndar.

Fleiri myndir frá myndasamkeppninni í setustofu félagsins. Tveir kraftmiklir fulltrúar norska grasafræðifélagsins sjást hér í mynd, þau Rebekka og Anders.

Carl von Linné, sem kom á tvínafnakerfinu, bjó og starfaði lengst af í Uppsölum. Hann fór m.a. með nemendur sína í langa göngutúra og hér getur að líta eina af þeim leiðum sem hann notaði.

Flóruvinir komnir úr óheppilegu sumarleyfi

Því miður þurfti starfsemi Flóruvina að liggja í láðinni yfir sumarið en fór þó aftur í gang í rólegheitunum í síðasta mánuði, passlega þegar flest var sölnað fyrir veturinn. Facebook hópur Flóruvina hélt þó áfram að vaxa en þarf nú örlítið fastari tök þar sem einhver tröll voru farin að vaða þar uppi með efni sem ekkert hafði með plöntur að gera. Það horfir þó allt til betri vegar!

Eitt fyrsta verk eftir leyfið var annars vegar að herða á stillingum í Flóruvinahópnum á Facebook en því næst var það ársfundur norrænu grasafræðifélaganna og verður nánar greint frá honum næstu daga.

Hins vegar er engin ástæða til að hætta að sinna grasafræðinni þó kominn sé vetur, samanber meðfylgjandi mynd sem var tekin fyrir sléttum 13 árum á Reyðarfirði!

Krossfífill (Senecio vulgaris) á Reyðarfirði þann 9. nóvember 2009.

Heiðursfélagar og ársskýrsla

Fyrir aðalfund félagsins hélt Sigrún Helgadóttir einkar áhugavert erindi um Sigurð Þórarinsson jarðfræðing en hún skrifaði verlaunabókina Mynd af manni sem fjallar um ævi Sigurðs.

Á aðalfundi félagsins, síðar um kvöldið voru síðan tilnefndir tveir heiðursfélagar, þau Ágúst H. Bjarnason og Álfheiður Ingadóttir.

Gróa Valgerður, fráfarandi ritari, kynnti ákvörðun stjórnar hvað snerti Ágúst H. en Árni Hjartarson, fyrrum formaður félagsins hélt tölu um Álfheiði.

Ágúst var formaður félagsins árin 1984-1985. Hann var mjög drífandi í hlutverki sínu sem formaður, enda ber hann miklar taugar til félagsins. Á þessum árum tókst að koma útgáfu Náttúrufræðingsins á réttan kjöl, farið í vandaðar dagsferðir, staðið fyrir ljósmyndakeppni og námskeiðum. Sömuleiðis var hafinn mikill áróður fyrir endurreisn náttúrugripsafnsins en hann hafði legið lengi í láginni. Síðast en ekki síst stóð Ágúst og stjórn hans fyrir gerð tveggja veggmynda fyrir félagið. Annars vegar var um að ræða fuglamyndir eftir Jón Baldur Hlíðberg en hann var þá að stíga sín fyrstu skref hvað snerti náttúrulífsmynda. Hins vegar var um að ræða veggmynd eftir Eggert Pétursson af flóru Íslands sem Ágúst valdi af kostgæfni tegundirnar fyrir. En Ágúst og Eggert höfðu einmitt átt samstarf vegna bókar Ágústs, Íslensk flóra með litmyndum sem kom út 1983. Það er skemst frá því að segja að eftirprentanir af veggmyndinni seldust vel og var félaginu kærkomin tekjulind á 9. áratugnum!

Rétt er að nefna það auki að Ágúst hefur unnið ötullega að markmiðum félagsins, að glæða áhuga og auka þekkingu manna á öllu, er snertir náttúrufræði – bæði í starfi sínu og frítíma. Sem fyrr var nefnt gaf hann út íslenska flóru árið 1983 og nú 2018 gaf hann út Mosar á Íslandi sem hefur fengið verðskuldaða athygli. Sömuleiðis heldur hann úti heimasíðu með ýmsum fróðleik en mest um grasafræði, auk þess að deila fróðleiksmolum á Facebook. 

Árni Hjartarson fór í gegnum líf og starf Álfheiðar en það vill svo skemmtilega til að hún er fædd 1. maí sem e.t.v. hefur eitthvað með það að gera hve mikil baráttukona hún er. Hún hefur löngum látið til sín taka í stjórnmálum og var hún þegar byrjuð á því sviði er hún kom til líffræðináms í Háskóla Íslands. Hún hefur löngum litið á náttúruna sem sinn skjólstæðing og sýnt það bæði í starfi sínu sem stjórnmálamaður og sem líffræðingur á Náttúrufræðistofnun Íslands en hún hefur verið ritstjóri Náttúrufræðingsins lengst allra ritstjóra þess merkilega rits eða frá 1997-2006 og aftur 2014-2021. Þar hefur hún lengi haft að leiðarljósi mikilvægi þess að textinn sé aðgengilegur og auðlesinn öllum enda sé um að ræða rit þar sem hugmyndir og hugtök fái að þroskast og þróast á hinu ástkæra ilhýra. Það er mjög mikilvægt að hægt sé að tjá sig um öll svið náttúrufræðinnar á kjarngóðri íslensku. Að lokum má geta þess að þó Álfheiður sé nú skriðin yfir sjötugt og formlega hætt sem ritstjóri þá er hún nýráðnum ritstjóra Náttúrufræðingsins innan handar á meðan hún er að komast inn í starfið og er það mjög þakkarvert!

Fráfarandi stjórn þakkar Sigrúnu, Ágústi, Álfheiði og Árna, kærlega fyrir!

Meðfylgjandi myndir voru teknar af Helenu W. Óladóttur og birtar með góðfúslegu leyfi allra sem á þeim sjást. Þar sést Ester Rut Unnsteinsdóttir, formaður HÍN, afhenda nýjum heiðursfélögum skjal og blómvönd. Lengst til hægri sést Sigrún Helgadóttir flytja erindi sitt.

Aðalfundargerð, ársskýrslu og ársreikninga má nálgast undir flipanum efst á síðunni, Um félagið.

Ársskýrsla Flóruvina fyrir árið 2021

Formaður Flóruvina á árinu var Gróa Valgerður Ingimundardóttir en að auki sátu í nefndinni Hörður Kristinsson, Pawel Wasowicz, Snorri Sigurðsson og Starri Heiðmarsson.

Á árinu dafnaði Facebook hópur Flóruvina og er fjöldi félaga í hópnum kominn vel yfir 3000. Hópurinn er virkur allt árið um kring og var sérstaklega skemmtilegt tímabil þar sem fólk lagði upp myndir af visnuðum plöntum yfir vetrarmánuðina og að sjálfsögðu voru þær tegundagreindar. Stjórn Flóruvina stýrir Facebook hópnum en fjöldi fólks heldur virkninni upp, deilir myndum og greinir tegundir af miklum móð. Flóruvinir lögðu m.a.s. af mörkum upplýsingar þónokkra fundarstaði fyrir stormþul. Við höfum þó lítið unnið með Facebook síðu Flóruvina á árinu en fylgjendur þar eru tæp 500 talsins.

Snorri og Gróa sátu sameiginlegan fjarfund grasafræðifélaga Norðurlandanna þann 14. febrúar 2021. Þar greindu fulltrúar félagann frá starfinu á starfssvæðinu: Degi hinna villtu blóma, fræsöfnun, endurheimt votlendis, kortlagningu tegunda, plöntugreiningarnámskeiðum og baráttunni gegn ágengum tegundum. Það var mjög áhugavert að kynnast mismunandi áherslum landanna, sérstaklega hvað snerti ágengar tegundir en þar virðist umræðan á Íslandi eiga nokkuð langt í land í samanburði við nágranna okkar.

Dagur hinna villtu blóma er orðinn fastur liður á hverju sumri og þó hann eigi að falla á þriðja sunnudag júnímánaðar þá er tíðarfar og veðurskilyrði annars eðlis en á hinum Norðurlöndunum. Því var það að plöntuskoðunarferðir voru haldnar undir nafni dagsins nokkuð fram eftir sumri. Nokkrir aðilar hafa það sem fastan punkt að standa fyrir göngu en það er Grasagarður Reykjavíkur, Náttúrustofa Austurlands, Vatnajökulsþjóðgarður og Þjóðgarðurinn Snæfellsjökull. Ein ferð var skipulögð sem einkaframtak í gegnum Flóruvini en fyrir henni stóðu Kristín Stefánsdóttir og Þórunn Kristjánsdóttir í Flóa.

Pawel stóð fyrir Sumarátaki Flóruvina en það gerði fólki kleift að skrá þær tegundir sem það fann á ferðum sínum um landið og koma þeim beint í gagnagrunn í gegnum internetið. Ætlunin var að leggja okkar að mörkum við að fækka þeim reitum á landinu sem eru vanskráðir. Áður fyrr voru notuð skráningaspjöld í sama tilgangi. Verkefnið var vel kynnt og mættu Pawel og Starri í viðtal á morgunútvarpi Rásar 2 í júníbyrjun. Því miður varð þó enginn árangur af átakinu og það má spyrja sig hvort nútíminn kalli á app í símann svo árangur geti náðst eða hvort svona átak henti betur fyrir útvaldar tegundir.

Að lokum má nefna að Snorri mætti fyrir hönd Flóruvina í viðtal í þáttinn Sumarmál á Rás 1 og hélt að auki fræðsluerindi fyrir Oddfellow í Garðabæ.

Fyrir hönd faghóps Flóruvina,
Gróa Valgerður Ingimundardóttir